Wiersze innych

Czesław Miłosz

Rzeki

Pod rozmaitymi imionami was tylko sławiłem, rzeki!

Wy jesteście i miód i miłość i śmierć i taniec.

Od źródła w tajemnych grotach bijącego spośród omszałych kamieni,

Gdzie bogini ze swoich dzbanów nalewa wodę żywą,

Od jasnych zdrojów na murawach, pod którymi szemrzą poniki,

Zaczyna się wasz bieg i mój bieg, i zachwyt i przemijanie.

Na słońce wystawiałem twarz, nagi, sterujący z rzadka zanurzeniem wiosła,

I mknęły dębowe lasy, łąki, sosnowy bór,

Za każdym zakrętem otwierała się przede mną ziemia obietnicy,

Dymy wiosek, senne stada, loty jaskółek-brzegówek, piaskowe obrywy.

Powoli, krok za krokiem, wstępowałem w wasze wody

I nurt mnie podejmował milcząco za kolana,

Aż powierzyłem się, i uniósł mnie, i płynąłem

Przez wielkie odbite niebo triumfalnego południa.

I byłem na waszych brzegach o zaczęciu letniej nocy,

Kiedy wytacza się pełnia i łączą się usta w obrzędzie.

I szum wasz koło przystani, jak wtedy w sobie słyszę

Na przywołanie, objęcie, i na ukojenie.

Z biciem we wszystkie dzwony zatopionych miast odchodzimy.

Zapominanych witają poselstwa dawnych pokoleń.

A pęd wasz nieustający zabiera dalej i dalej.

I ani jest ani było. Tylko trwa wieczna chwila.

Berkeley, 1980

------------------------------------------------------------

Rafał Wojaczek

PROŚBA

Zrób coś, abym rozebrać się mogła jeszcze bardziej

Ostatni listek wstydu już dawno odrzuciłam

I najcieńsze wspomnienie sukienki także zmyłam

I choć kogoś nagiego bardziej ode mnie nagiej

Na pewno mieć nie mogłeś, zrób coś, bym uwierzyła

Zrób coś, abym otworzyć się mogła jeszcze bardziej

Już w ostatni por skóry tak dawno mi wniknąłeś,

Że nie wierzę, iż kiedyś jeszcze nie być tam mogłeś

I choć nie wierzę, by mógł być ktoś bardziej otwarty

Dla Ciebie niż ja jestem, zrób coś, otwórz mnie, rozbierz

------------------------------------------------------------

Krzysztof Kleszcz

Ornitochoria

Z czerwoną kulką w dziobie,

w swym szyderczym kra

dostojny i straszny.

Myślałem - zły przechadza się po łąkach,

naciąga z północy,

ale dziś usłyszałem też jarzębinę,

jak mówiła nieś mnie nieś

------------------------------------------------------------

Wisława Szymborska

Fotografia z 11 września

Skoczyli z płonących pięter w dół

- jeden, dwóch, jeszcze kilku

wyżej, niżej.

Fotografia powstrzymała ich przy życiu,

a teraz przechowuje

nad ziemią ku ziemi.

Każdy to jeszcze całość

z osobistą twarzą

i krwią dobrze ukrytą.

Jest dosyć czasu,

żeby rozwiały się włosy,

a z kieszeni wypadły

klucze, drobne pieniądze.

Są ciągle jeszcze w zasięgu powietrza,

w obrębie miejsc,

które się właśnie otwarły.

Tylko dwie rzeczy mogę dla nich zrobić

- opisać ten lot

i nie dodawać ostatniego zdania.

------------------------------------------------------------

Maciej Woźniak

Proboszczewice

Pętla "szesnastki" sinym, odmrożonym świtem,

z jednej strony łagodny pagórek z cmentarzem,

a z drugiej napis Wiele serc i jedno bicie,
Wisła Płock ponad życie na bielonej ścianie

jakiegoś magazynu. Tę metafizykę

określa skrzyżowanie drogi w stronę Białej,

w którą skręca autobus, i tej ze sklepikiem,

gdzie „żołądkowa” zmienia korpuskuły w fale,

i wprawia w ruch błyszczące śniegiem uniwersum,

dzwonnicę przy kościele i wiatę przystanku,

aż przelotowy czasu lub pośpieszny sensu

zabierze dokądkolwiek. Drobne ślady ptaków,

oba pobocza pełne wydreptanych wersów.

Kohelet? Księga Wyjścia? Wszystko po hebrajsku.

-----------------------------------------------------------

Halina Poświatowska

***

wczoraj pisałam wiersze

tak jak dziś rozdaję pocałunki

moje pocałunki potaniały

wiersze są coraz rzadsze

wiersze piszę już tylko wtedy

kiedy zrani mnie kolor kwiatu

albo kiedy nietoperz

w nocnym przelocie

dotknie mojego policzka

całuję o każdej porze roku

całuję przygodnie spotkanych

studentów lekarzy poetów

oni potem piszą o tym wiersze

tak jak ja rozdaję pocałunki

garściami

bezmyślnie

pospiesznie

------------------------------------------------------------

Natalia Zalesińska

Z zapisków

Za oknem biel na zieleni. Leczy

zranioną ziemię. A topole to i tak złe drzewa

- najlepiej ściąć, wypalić pnie.

Przypominam sobie o zapiskach Zygfryda.

Kobiety zawsze tracą krew.

__________________________________________

Zapiski Zygfryda

Noc spokojna. Szósta noc września 1939r.,

jakby z innej galaktyki. Trzeba było iść dalej

do stolicy, nie kłaść snów pod topolami.

Brzask przed Strychowem wziął nas do niewoli.

Poznałem: ołtarze w Zgierzu i Łodzi, rusztowania

fabryki, ściany więzienia, torowisko Hansdorfu,

wyłomy i skrytki kamieniołomu w Austrii.

Całodniowy głód - chleb raz na sześć dni.

W obozie łażę z kąta w kąt. Modlę się o powrót

do tych, o których myślę.

Koniec września coraz zimniejszy.

------------------------------------------------------------

Piotr Gajda

SCHIZMA

A jeśli Bóg zwierząt jest kierowcą ciężarówki? Setki razy

widziałem na drodze rozjechane ścierwo i zadawałem

pytanie: czemu je opuścił? Jak dog, który aportując,

odbiegł za daleko od pana i już nie wrócił.

------------------------------------------------------------

Rainer Maria Rilke

Pantera

Spojrzenia jej znużyła mijająca krata,

że już nie zatrzymują nic, mdlejące.

Czuje, jak gdyby było sztab tysiące,

a za sztabami już nie było świata.

Jej kroki giętkie jakby się łasiły

kręcąc się ciągle w tym najmniejszym kole,

tworzą jak gdyby taniec siły

wokół środka, co więzi ogłuszoną wolę.

I tylko czasem uniesie się wyżej

zasłona źrenic. - I obraz się wdziera,

idzie przez członków naprężoną ciszę -

i w głębi serca się zaciera.

(przełożył Mieczysław Jastrun)

adolf (nick)

Rainer Maria Rilke "Der Panther" (swobodniejsze tłumaczenie)

Jest to pierwsze moje tłumaczenie, w którym postąpiłem

wbrew sobie, a dokładniej zamiast tak jak zwykle

zachować przynajmniej 70-80% zgodność słów i

metafor, nie tylko dodałem parę swoich słów, ale i

meatfor... czemu? Bo bezpośrednie tłumaczenie moim

zdaniem nie oddaje siły wiersza, zarówno moje

wcześniejsze tłumaczenie, jak i Lewina, mimo< że

zachowuja zgodność z oryginałem niszczą siłe wiersza,

całe emocje się rozpraszają - dlatego chciałem pierwszy

raz zachować bardziej emocje niż słowa. Czy się udało,

oceńcie sami ;)

Pantera (moja ulubiona wersja)

Wędrówka - ciągłe sztab mijanie

i wzrok już na nie obojętny

znużony błądzi. Co jest dalej?

Czy świat trwa tylko, gdzie są pręty?

Ślad po niej: obłąkańcze koło

wciąż zacieśniane w gibkim chodzie

a środkiem w tymże siły pląsie

jest wola, którą otępiono.

Uchyli czasem swej źrenicy

kurtynę aby niemy aplauz

obrazem prężąc członków nici

na koniec w sercu się załamał.

Pantera (wcześniejsza wersja adolfa)

Na korowodzie prętów, które mija

Jej wzrok znużony aż nie może ustać

Jakby tysiące prętów ziemię trzyma

i nie ma światła oprócz prętów mnóstwa.

Okrąża teren. Chociaż mocno stąpa

Kręgi sie stają z każdą chwilą mniejsze.

To jakby taniec siły wokół środka

W którym jej wola otępiona drzemie

Czasem podniesie kurtynę źrenicy

aby bezgłośnie wlewać obraz w głębię

I w każdym członku napiąć odgłos ciszy

który umiera gdy napotka serce.

Pantera, tłum.  Leopolda Lewina z 1907

Tak ją znużyły mijające pręty,

że jej spojrzenie całkiem się zamąca.

Jakby miał tysiąc prętów świat zaklęty

i nie ma świata prócz prętów tysiąca.

Jej miękki chód na opór nie napotka,

wędrując wewnątrz najmniejszego pola -

to jakby taniec siły wokół środka,

w którym zdrętwiała trwa ogromna wola.

Niekiedy źrenic unosi zasłonę

cicho. - I obcy obraz się przedziera.

Idzie przez ciała milczenie stężone -

i w głębi serca bezgłośnie umiera.

------------------------------------------------------------

Teresa Radziewicz

MARIANNA

Kwiecień Nie zatrzymujcie mnie, matko, rzepak rozkwitł. Słońce rozłożyło się na polu i woła: Marianko, przyjdź, wejdź w światło. Bo światło, matulu, musi mnie prześwietlić, wtedy rozpływam się płycizną na rzece - rozlana szeroko, wypełniona. Kiełkuje we mnie wszystko, kwitnie. Nie mów matko, że wąż w rzepaku czyha, lęku nie kładź za pazuchę. Nie założę butów, boso wejdę w maślany czarnoziem, na ciało zbiorę miododajny pyłek. Dotknąć pozwolę, poczekam aż nasienie wyda owoc. --------------------------------------------------------------------- Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki XVI. musisz się z tym pogodzić musisz i to udźwignąć że się pomału wynosimy przeczytaj chociażby nekrolog Rafała Beszczyńskiego ("Teraz z aniołami kajtować przez bezkresne niebo będziesz") musisz się z tym uporać że się nie daje stąd niczego zabrać zwłaszcza książek nie oddalaj się ode mnie napisz koniecznie i bezzwłocznie długi list po powrocie do ukochanych Wielkich Oczu wybacz mój drogi lecz współczesna poezja polska to nekrologi --------------------------------------------------- Julia Szychowiak Świtania Niezręczność jak źle zapięta koszula wystaje dłuższym końcem. Nieokreślone niech będą moje wizje świtu. Przejaśnia się, dostrzegam widzialne, studząc w dłoniach gorącą żarówkę. Ze snu wymyka się trochę powietrza i kory, zdartej z podkurczonych drzew. Tworzę zmierzch. Nigdy nie myślałam, że się urodzę. Nie wiem, w którym domu umrę, ani który pokój umrze we mnie jako pierwszy. Przejaśnia się, a ty znowu pełna oziminy, widzisz w rzece cień. ------------------------------------------------------------------------------- Mieczysław Michał Szargan  Kantyczka młyńska Młyn rzekę unosi na koło A w rzece jest niebo i ryby Więc z koła leci to niebo Słońce dostaje się w tryby Pocięte dokładnie na promień Na wodę upada jak piórko Jaskółka roztrąca ten promień Ciała czarnego swą łódką Ryby rtęcią śmigają łusek Z żeber koła pędzącego I upadają na odkryte lustro Wody dnia i słońca dnia bożego Młyn rzekę unosi na koło Aż tam gdzie błękit ważki Łąki jaskrami umajone Franciszkowe z obłoków ptaszki Żarna w młynie ziarna miażdżą Ziarna co sypią się z koła Aż do słońca krwawego Co spadnie głową do wody z koła -----------------------------------------------------------------------------  Zbigniew Herbert Przyszło do głowy Któregoś zimowego ranka przyszło Panu Cogito do głowy stanęło w środku głowy nie chciało się ruszyć ani w prawo ani w lewo było duże sapało miało zapach listonosza i ubogiej tajemnicy Żeby Pan Cogito przynajmniej wiedział po co przyszło kontakt był żaden Pan Cogito nie śmiał zapytać "przepraszam ale o co chodzi" szamotał się z jego milczącą nieruchomością trwało to nieznośnie długo sytuacja niezręczna więcej upokarzająca bo im dłużej stał w środku głowy tym bardziej ulegał metamorfozie z intruza - w gościa - w sublokatora - współwłaściciela głowy był i był i jeszcze raz był nieustępliwy zajadły na szczęście Pan Cogito zachorował na zapalenie płuc gorączka wznieciła pożar spaliło się wnętrze głowy razem z tym co któregoś zimowego ranka stanęło w środku głowy teraz Pan Cogito jest ostrożny sprawdza dokładnie drzwi okna i zamki nawet wyloty kominów nawet wyloty wyobraźni --------------------------------------------------------------------------------------------- jakobe.mansztajn ALE MIŁOŚĆ, TAKIE SŁOWO herbata stygnie, stygnie, taki los, przecież wieje. ręce chowają się w kieszeni, spojrzenia w podłodze, na papierze nas zgubiłem, zimne palce, taki los. do szczęścia nie miałem odwagi, sama wiesz, wszystkie te dziury w całym i szukanie wiatru. kartka, zimne palce, szukam, szukam, taki los. na papierze nas zgubiłem, na papierze wszystko, wiersze nie potrafią kochać dobrze, sama wiesz. zimne palce na policzkach kreślą usta, takie usta. (źródło: http://forum.multipasko.pl/n_viewtopic.php?id=608&page=67) ---------------------------------------------------------------------------- Edward Stachura  Przystępuję do ciebie Wstęp do Jak ja cię witam - siostro miłosierna ty nie nazywaj mnie czarna niewdzięczność jak ja cię słyszę - siostro miłosierna nawet kiedy tak mówisz nawet gdy mnie oczerniasz tkliwość mnie wielka miękko rozsypuje oddech mój jasny milkną jego dzwonki uszy mi tylko sterczą na padole jak ja cię witam - siostro miłosierna ty nie nazywaj mnie czarna niewdzięczność nie byłem ja wcale w lasach tych zbawiennych gdzie się harcuje z promykami słońc ani też byłem w środku kwiatostanów w środku słynnego miesiąca majowego kiedy się duszą w domach panowie i damy śmiesząc straszliwie chłopca bezdomnego nie byłem też w dziedzinach błękitu na wolnym powietrzu cicho rozciągnięty na rękach wiewnych wolturnów zefirów na trawach skromnych na cudnych manowcach nie byłem też - siostro miłosierna nie byłem też - gdzie ja nie byłem Przystępuję do ciebie - z rozpuszczonym włosem bo chciałbym jeszcze rzecz bardzo przejmującą napisać zanim mnie przeniesiesz zanim mnie stąd przeniesiesz tam tym półkolem twojej ręki niezmierzonym zanim mi odpowiesz - pozwól się zapytać kiedy przejdę kiedy skończę nockę tam kiedy już rozpruję żywot mój i tam w twojej służbie śmiercionośnej czy będę mógł czy będę jeszcze mógł tu na szosy skraj jak stoję wrócić zdrów tym półkolem twojej ręki niezmierzonym kiedy przejdę kiedy skończę nockę tam ----------------------------------------------- Wojciech Bonowicz Noc Wiersz najpierw zamyka Cię w sobie. Nie chce żebyś rozglądał się szukał innych słów w innych wierszach. Siedzisz w kącie kamienia zwinięty jak kartka papieru. Bezbronny pogodzony nie oddychasz. Wiersz nie pozwala. W kamieniu nie można wiercić się używać łóżka zegara mapy i całej reszty wyobraźni. Wiersz ma swoją wyobraźnię. Zbudował ją w sobie w twojej a potem zamknął żeby się uwolnić. Musisz czekać w kącie kamienia w którym czasem zaświeci złoty kurz nadziei. W końcu wiersz otworzy się. Kamień wypuści cię: kartkę papieru która zacznie oddychać. -------------------------------------------------------------------------- Philip Larkin O cal czy o milę Patrząc na lot ciśniętego ogryzka, Jak wali w kosz, jak się po podłodze ślizga, Widzę coraz mniej fartu; wciąż bliższa i bliższa Klęska, wstecz mknąca w górę ramienia, coraz Wcześniej i wcześniej, ręka niewzniesiona I spokojna; nienadgryzione jabłko w dłoniach. ------------------------------------------------------------------------------- Beata Podsiadły  Akwarela Chmury przybrały kształt rozlanej akwareli widnokrąg malowany zielonym pasem a poniżej szaro-złociste pola taflą szachownicy na nieruchomej planszy traktor swym równym ruchem podejmuje grę gałęzie drzew zakołysały w odzewie z wolna czas włącza się do akcji * i to wszystko ożywiony obraz nic więcej.    Mazury, sierpień 2008 Płaszcz Błękit położył się na stoku wyciągnął długie nogi do nieba na ich końcach narciarze nie jadą - stoją zapatrzeni Przed nimi jezioro mgieł Demanovska Dolina z pianką mleka Góry topią się w słońcu minus dziesięć poniżej poziomu zera Złuda, jak odcienie bielszej bieli jak słońce zachodzące za grań gdy chowa się na chwilę - żart Jak ja dla ciebie w blednącym odcieniu blue  * Dziś śnieg nie urósł w płatki Powietrze diamentowo lśni w jego drobinach mówi: patrz, jestem jestem - powietrzem. Jasna, luty 2010 -------------------------------------------------------------- Stanisław Barańczak Święto zmarłych   Podają sobie ręce pod ziemią; leżąc na wznak, rozpychają łokciami zgniłe deski, rozgarniają dłońmi glebę, korzenie traw, odłamki próchna; milcząc spiskują przeciw nam, zbierają siły; zbyt wielu ich już; zbyt wielu skulonych w brzemiennych brzuchach grobów, które sterczą tak kanciasto, że pęka ich ziemista skóra; a oni rosną wewnątrz i rośnie im w płucach ostatni przechowany haust powietrza, choć przebiliśmy im pierś poprzez ziemię kołkiem krzyża; za lekka ziemia im i przegnił krzyż, więc po co ta okrągła data: byśmy mogli choć raz do roku za jednym zamachem przywalić ich wieńcami, przygwoździć świecami i przydusić nabożnym kolanem, aż stracą nagromadzone siły, aż rozerwą podziemny łańcuch rąk, opasujący Ziemię. -------------------------------------------------------------------------- Teresa Radziewicz *** Miasta mają żyły; tu życie przepływa przez szerokie arterie, gęstnieje bliżej centrum, jakby serce biło w kilku miejscach naraz. Popatrz tylko na zdjęcie: im bliżej południa, tym gęściej od krwinek. Wieczorem ciągi cichną, a ciało zasypia, mniej tętni. Pokrętło ktoś ustawia na nocne czuwanie, jakby każda ciemność kończyła się śmiercią. ------------------------------------------------------------------------------------------ Jakobe Mansztajn Anno Domini anno domini, jest prawie północ, gdy zaczynam układać ten smutny i pełen zwątpienia list do ciebie. wiele zdążyliśmy sobie powiedzieć ostatnim razem, wiele słów gorzkich jak gorzka jest gorzka herbata przez zaciśnięte wycedziliśmy zęby i zdać by się mogło, że temat między nami został wyczerpany, że już nie ma o czym i właściwie nie ma z kim. lecz ty znów przychodzisz, anno domini, w pustym rozsiadasz się w mieszkaniu i tę samą jak co roku rozpoczynasz historię: dawno temu, w zamierzchłych czasach spokoju, gdy cukru nie było albo nie był potrzebny, pijało się herbatę gorzką i gorzka smakowała najlepiej. ---------------------------------------------------------------------------- Katarzyna Zając  letnisko rano powietrze przypomina watę cukrową. wbijam zęby, wyjadam zamiast pożywnych bakłażanów i przepisanych witamin. czuję zawrót głowy jak w lunaparku, o niczym więcej nie chcę pamiętać. w dali żagle, sukienka nabrzmiewa od wiatru. woda zielenieje, rośnie poza brzegi, dociera blisko chaty. turzyce się kołyszą, a ja z nimi. czy słyszysz modlitwę do wędrownych ptaków? dopiero gdy czerwień barwi jezioro, nadchodzą niepokoje. w snach: podwodne groty, mdlący zapach fiołków i łupinka na falach. czarne bociany lecą, gubią pióra. mów, że będzie dobrze, nie przestawaj. ------------------------------------------------------------------ Robert Miniak WYPADEK ŚMIERTELNY upał. huk drży, drażni dłonie, przede wszystkim gardło, wije się wśród gapiów zatrzymanych w biegu. jeszcze nie okrzepli, jeszcze nie ufają, ale mózg jest szybszy, jest cholernie szybki: kilka suchych klatek skrapla się w nagranie zapisane nagłym rozszerzeniem źrenic. huk wciąż drży, wciąż grzechocze jak rozbite światła, maśli się w asfalcie wymieszanym z kurzem. upał eksploduje, skazując kobietę, która stała blisko, na wieczystą pamięć. od teraz już musi opowiadać innym, szukać gestów dla swych gestów w windzie, będzie wiarygodna, chociaż pewnie wklei kilka bzdur o wieku, niebieskich spodenkach, nogach odrzuconych w przestrzeń poza fragment kadru. może mimochodem wspomni coś o Bogu, albo nawet wyrwie kilka kartek z gazet? dusza tego chłopca pachnie gumą z jezdni. -----------------------------------------------------------------. Piotr Kuśmirek Ostrożnie Jeszcze siedem minut. Dwie szybkie stacje. (możemy zacząć mówić o kolejach losu, ale jesteśmy w pociągu i to skojarzenie nieuchronnie sprowadzi na nas śnieżycę) Strzaskane drzewa. Sady pozostawione na pastwę wiatru i przygruntowych morderców. Kobieta o włosach wyraźnie powleczonych szronem (to niedorzeczne, że widzę tak nieistotne szczegóły) układa w koszyku przemarznięte jabłka. Jedno po drugim. Jak granaty. ----------------------------------------------------------- Robert T. Rutkowski ( z tomiku "Łowienie spod lodu") obok moja kuzynka ma zawsze fragment z dedykacją Dla Aleksandry Tadeusz Różewicz 1996 nie przeczytała tej książki nie wie dlaczego poeci piją wódkę czego byłoby żal ani jakie niestworzone rzeczy czekają jeszcze na poetów Różewicza pamięta z ogólniaka Kartoteka i jakieś wiersze  o kanibalach zawsze fragment podpisywał więc chociaż nie lubię poezji mówi nie wiem co z nią zrobić a przecież źródło z którego płynie poezja żywa jest obok obok rzecz niestworzona jeszcze ----------------------------------------------------- Kazimierz Ratoń  *** Drzewo odchodzi od korzeni Wtedy ziemia odwraca cień Leży martwa jak rzeka zamknięta Słyszą ją tylko wiatry Prześcieradłem zakrywające rany Drzewo odchodzi od korzeni Wtedy Ona wychodzi ze mnie To dzieje się w chwili jednej Pod słońca lampą czerwoną To rozsuwanie się rzeczy i ziemi. ----------------------------------------- Byron Lord George Nadzieja Szczęściem jest, mówią, Nadzieja; lecz przecie Miłość oblewa łzami rzecz minioną; A myśli, w których wspomnienie się świeci, Najwcześniej wschodzą - i najdłużej płoną. Wszystko, co Pamięć tak miłować lubi, Całą Nadzieją naszą kiedyś było, Wszystko, co niesie nadzieja - i gubi W czułej Pamięci zawsze się topiło. Niestety! złuda dokoła się ścieli, A przyszłość ludzi omamia z oddali: Ani nie mogą być tym, czym być chcieli, Ani też myśleć nie śmią, czym się stali. przeł. J. Żuławski ----------------------------------------------------- Magda Gałkowska  debet aleksandra umarła rano, teraz jest popołudnie, matka nie przestaje płakać, dlatego milczę i obserwuję słońce, które uwija się w koronach drzew. zaraz skończy i złapie ostatni, powrotny promień. bóg przyjmuje od dziesiątej do dwudziestej - jak w banku - mamy wieczność, więc dlaczego właśnie dziś patrzysz na mnie jakbyś szukał odpowiedzi na pytania, które jak debet spędzają nam sen z powiek? czekam, bo mam pewność, że wraca się, by ponieść koszty.   -----------------------------------------------------