Krzysztof Kamil Baczyński (22.01.1921 - 04.08.1944)

Ja, poszukiwacz ludzi prawdziwych,
Ja, zaklinacz wężów wijących się nade mną
zastygłem w pomnik ze wzniesionym mieczem,
którym człowieka rozetnę czy ciemność?

                                              K.K. BACZYŃSKI
                                                           Autobiografia



Jeden z nielicznych młodych poetów tak utalentowanych. Nie ulega wątpliwości, że gdyby żył, zaliczałby się do liderów polskiej poezji, a może i nie tylko polskiej. Ostatni znany jego wiersz, to wiersz z 13 lipca 1944 roku i mam go w swoim zbiorku:

***

Gdy za powietrza zasłoną dłoń pocznie kształty fałdować i czuje się wielkie ptaki rosnące za chmur kwiatami, zmierzch schodzi lekko. A ona świeci u okna głową jasną jak listek światła i śpiewa piosenkę ciszy. Długa wijącą się wstęgą głos ciepły w powietrzu stygnie, aż jego dosięgnie w zmroku i szept przy ustach usłyszy. "Kochany" - szumi piosenka i głowę owija mu, dzwoni jak włosów miękkich smugą, lilie z niej pachną tak mocno, że on, pochylony nad śmiercią, zaciska palce na broni, wstaje i jeszcze czarny od pyłu bitwy - czuje, że skrzypce grają w nim cicho, więc idzie ostrożnie, powoli, jakby po nici światła, przez morze szumiące zmroku i coraz bliższa jest miękkość podobna do białych obłoków, aż się dopełnia przestrzeń i czuje jej głosik miękki stojący w ciszy olbrzymiej na wyciągniecie ręki. "Kochany" - szumi piosenka, więc wtedy obejmą ramiona więcej, niż objąć można kochając jedno ciało. Dłoń wielka kształty fałduje za nieba czarną zasłoną i kreśli na niej zwierzęta linią drżącą i białą. A potem świt się rozlewa. Broń w kącie ostygła i czeka. Pnie się wąż biały milczenia, przeciągły wydaje syk. I wtedy budzą się płacząc, bo strzały pękają z daleka, bo śnili, że dziecko poczęli całe czerwone od krwi. K.K. Baczyński "PÓŁ MNIE A PÓŁ BOGU Wydawca: Prószyński i S-ka SA 02-651 Warszawa, ul. Garażowa 7 ISBN 83-7180-660-4 1997 r. Uczniem był średnim, na jego świadectwach szkolnych więcej figurowało trójek niż innych stopni. Na jednym z zachowanych świadectw nawet postępy z języka polskiego ocenione zostały jako dostateczne, za to przez cały czas pobytu w szkole mógł się pochwalić bardzo dobrymi wynikami z rysunków. Po ukończeniu szkoły średniej wybierał się na studia w warszawskiej ASP, pomagał mu w tym Fernaud, poeta i lektor na Uniwersytecie Lwowskim. Miał wielką szansę studiować we Francji. Na przeszkodzie stanęła śmierć ojca, i przede wszystkim wojna. Posługiwał się pseudonimami (między innymi): Jan Bugaj, Piotr Smugosz, Krzysztof Zieliński czy Jan Krzyski. Jeden z ulubionych moich wierszy, piękny wiersz: Dzieci na mrozie To śnieg tak futrem ciszy osłupienie okrył, aż zgasił ślady naprzód i wstecz. Dzieci skostniałe rączki kładą na ustach mokrych, by nie wypadł z nich ognisty miecz. Bo dzieci są cierpliwe - przykute do murów, ścięte mrozem w szkło białe, ściskają kreski ust, by nie wypadły z nich czerwone bąble bólu, celne jak grom i ostry nóż. I dzieci są cierpliwe, lecz gdy tkniesz przemarzłe, przemienione w szkło, to się rozsypią, tryśnie krew i drgnie obłoków głuchy dzwon. Prysną filary. Zastygli w kościołach, w modlitwę lodowatą wsparci chłodem czół, zobaczcie, jak się ziemia otwiera pod kołem wydartym z ust i miasto tnie - na pół. Wsparci w brzeg życia jak w kieliszków brzeg, świsną w głąb ognia zastygli w kamienie i wtedy będzie noc - w ogień-wstąpienie, a na to grzmot kół z ognia, a na to - tylko - śnieg. 8 XI 41 r. i jeszcze  Obozy Gdy na niebo wieczorne spienione gwiazdami wypływa ciężki okręt, a siwi marynarze wysoko nad nami sieci spuszczają w dół, my jesteśmy tam w dole jak dzieci samotne, co zrywają jagódki z umarłego krzewu gorzkie i czarne, gorzkie i czarne owoce, kiedy nad nami stoją dni i noce, ciemności szumi drzewo. Błogosławimy dni mleczne i krowie i cień lipowy, i liści lot, i krew, co płynie po ściętej głowie, my zawsze pewni, zawsze gotowi na sąd: co dobro, zło. Błogosławimy straszne pociągi odjeżdżające w smutek bez granic - - z nich jęk jak dym. - To jadą ranni, uczuć skręcone kabłąki. Błogosławimy pola bitewne i mądrość ludów, i mądrość maszyn, krzywdy i wiary, i żale rzewne. Grozo! Ojczyzno nasza! Wtedy jesteśmy jak dzieci samotne, a oczy ciemne i drapieżne są, kiedy zapuszcza sieci ciężki okręt i chwyta nas za fale wyciągniętych rąk. Dźwigaliśmy brzemiona, broń czarną dźwigali i śpiąc w obozach dusz wspólnych i ciemnych, takeśmy z wolna pozapominali snów - niedaremnych, że uchwyceni przez sieci rybacze, porwani w górę i rzuceni obok, słyszymy: ziemia pokonana płacze, ale nie śpiewa zwycięski obłok. Próżne miłości były nasze ciała, bo nie dość było pokochać gromadzie tą rozdzieloną na tysiąc miłością, co nas prowadzi. O, bo i nie dość było kochać jedno, i tak czujemy ziemi oddaleni, jak nas rozdziera ogromna samotność - nieba powolne milczenie. 19/20 II 43 r. Dwa ostatnie wiersze pochodzą z tomu "Spojrzenie", który nabyłam wczoraj w antykwariacie. Do książki dołączona jest czarna płyta analogowa z wierszami recytowanymi przez Krzysztofa Kolbergera. No cieszy, cieszy... K.K. Baczyński "Spojrzenie" Państwowe Wydawnictwo "Iskry" Warszawa 1985 ISBN 83-207-0705-6